Điều trị ngộ độc cấp paracetamol

1. ĐẠI CƯƠNG:


- Paracetamol còn tên là Acetaminophen (APAP), có tác dụng hạ sốt, giảm đau.


- Đc s/d cho trẻ em, nhưng thường gây quá liều cho trẻ em do nhiều nguyên nhân.


- Các dạng bào chế của APAP rất phong phú, với nhiều hàm lượng khác nahu dành cho trẻ.



2. ĐIỀU TRỊ:



2.1. Nguyên tắc điều trị: phối hợp:


- Loại trừ độc chất khỏi cơ thể


- Giải độc đặc hiệu


- Điều trị các rối loạn chức năng.


2.2. Cụ thể:


2.2.1. Xử trí ban đầu:


- Gây nôn khi BN đến sớm <1h sau uống liều độc. Ko dùng siro Ipeca để gây nôn.


- Uống than hoạt vơi liều 1g/kg/lần sau rửa dạ dày làm giảm tác dụng hấp thụ APAP


2.2.2. Tại bệnh viện:

a. Đảm bảo duy trì chức năng sống: hô hấp, tuần hoàn và thần kinh.


b. Giải độc dặc hiệu: đóng vai trò quan trọng.


- Nguyên tắc: Bổi sung dự trữ glutathion cho gan để trung hòa chất chuyển hoas trung gian hoạt tính cao có tác dụng gây độc cho gan. Thường dùng N- acetyl cystein (NAC) là tiền chất của glutathion.


- Chỉ định:


+ Nồng độ APAP trong máu sau uống 4-24h trong mức gây dộc theo đồ thị Rumack Matthew


+ Không rõ thời gian ngộ độc APAP.


+ Có thể có ngộ độc APAP sau khi uống quá liều có rối loạn chức năng gan, sau khi đã loại trừ nguyên nhân khác.


- Điều trị NAC sớm <10h sau uống liều độc có thể dự phòng tổn thương gan.


- Dạng dùng: uống hoặc tiêm.


- Liều dùng:


* dạng uống: Mucomyst gói 200mg.


+ Tấn công: 140 mg/kg duy nhất 1 liều, sau 4h dùng tiếp.


+ Duy trì: 70mg/kg/lần, uống đủ 17 liều khoảng cách 4h/lần


- Uống đủ 17 liều NAC ngay cả khi định lượng nồng độ APAP máu giảm dưới ngưỡng độc hoặc ko còn.


- An toàn, hiệu quả và ít tác dụng phụ.


* dạng tiêm: Fluimucil, Acetadote.


- CĐ: BN nôn, dich dạ dày nâu bẩn, XHTH..


- Liều cho trẻ em < 20kg.


+ Liều đầu: 150 mg/kg pha trong 3ml/kg glucose 5% truyền TM trong 15’.


+ Liều tiếp: 50mg/kg pha trong 7ml/kg glucose 5% truyền trong 4h.


+ Liều tiếp: 100mg/kg pha trong 14ml/kg glucose 5% truyền trong 16h.


- Tác dụng phụ: nổi mẩn, đỏ mặt, co thắng thanh quản, tăng huyết áp. Nên dừng truyền, cho kháng Histamin Tm, khi BN ổn định cho NAC lại với tốc độ chậm 50mg/kg trong 4h.


- Sau khi sử dụng NAC:


+ Nếu nồng đọ APAP giảm dưới ngưỡng độc trong máu thì ngừng.


+ Nếu còn tr/c or kết quả xét nghiệm bất thường tiếp tục duy rì NAC 150mg/kg trong 24h.


c. Các biện pháp điều trị hỗ trợ khác:


- Truyền máu, plasma tươi…khi có thiếu máu và cung cấp các yếu tố đông máu.


- Hạ đường huyết: tiêm TM 0.5g/kg đ glucose ưu trương và duy trì tr đ glucose Tm.


- Điều trị RLĐG.


- Chống nhiễm khuẩn.


- Đảm bảo chăm sóc dinh dưỡng, cung cấp đầy đủ calo: ăn sonde hoặc nuôi dưỡng đường TM.