Tb triệu chứng ls, cls và chẩn đoán ngộ độc cấp Paracetamol

1. ĐẠI CƯƠNG:


- Paracetamol còn tên là Acetaminophen (APAP), có tác dụng hạ sốt, giảm đau.


- Đc s/d cho trẻ em, nhưng thường gây quá liều cho trẻ em do nhiều nguyên nhân.


- Các dạng bào chế của APAP rất phong phú, với nhiều hàm lượng khác nahu dành cho trẻ.



2. LÂM SÀNG: gồm 4 gđ:


- Giai đoạn 1:


· xuất hiện < 24h.


· trẻ mệt mỏi, buồn nôn, nôn, khó chịu, vã mồ hôi, đau bụng, chán ăn và thường ko kèm rối loạn ý thức.


- Giai đoạn 2:


· 24 - 48h


· tr/c gđ 1


· tr/c gan nặng lên, đau hạ sườn phải, tăng cảm giác đau, gan to, vàng da, tiểu ít.


· xét nghiệm: bilirubin tăng, tăng men gan (AST, ALT), PT giảm.


- Giai đoạn 3:


· 72-96h


· là gđ toàn phát, biểu hiện dữ dội nhất của ngộ độc


· trẻ mệt, buồn nôn, nôn và khó chịu trở lại


· Suy gan với vàng da, agn to, giảm glucose máu, rối loạn đông máu và bệnh não do gan.


· Suy thận và bệnh cơ tim với biểu hiện suy tim và RL nhịp tim




- Giai đoạn 4:


· 7-8 ngày sau uống thuốc


· bình phục or tử vong do suy gan toàn bộ, tăng amoniac máu, xuất huyết, hạ đường huyết và suy thận.


· có thể có tr/c TKTW, sốc, hạ nhiệt dộ và toan chuyển hóa.



3. CẬN LÂM SÀNG:



- Men gan AST,ALT tăng 24h sau uống liều độc.


- Bilirubin tăng, đường máu giảm, NH3 tăng.


- PT giảm


- Khí máu: có thể pH giảm.


- Chức năng thận có thể giảm: ure và creatinin máu tăng.


- CT-Scan sọ não có thể thây hình ảnh phù não ở BN hôn mê.


- Định lượng nồng độ paracetamol trong máu:


· Nồng độ APAP máu được định lượng trong khảng thời gian từ 4-24h sau uống.


· Nồng độ APAP được đối chiếu trên đồ thị Rumack Matthew để dự đoán khả năng ngộ độc gan, khi biết rõ thời điểm sau uống liều độc. Đồ thị chia làm 3 vùng:






+ Vùng 1: Vùng ngộ độc gan


+ Vùng 2: Vùng có thể ngộ độc gan : sau 4h uống thuốc, nồng độ APAP máu đạt 150mcg/ml


+ Vùng 3: Vùng ko ngộ độc


· Ngộ độc gan : sau khi uống 4h nồng độ APAP máu đạt 200mcg/ml và sau 15h đạt 30mcg/ml


· Khi nồng độ APAP máu ở vùng 1 và 2 nên s/d thuốc giải độc NAC, đb khi ko rõ liều ngộ độc chính xác.


· Đồ thị Rumack Matthew ko dùng đc khi:


+ Ko rõ thời điểm dùng thuốc.


+ Uống quá 24h or uống nhiều lần.



4. CHẨN ĐOÁN:


Dựa vào 3 tiêu chuẩn:


- Trẻ uống quá liều APAP, > 150mg/kg/ngày.


- Có tr/c LS: RLTH, suy chức năng gan, RLĐM, suy thận….


- Định lương nồng độ APAP máu sau 4h đạt > 200mcg/ml, sau 15g đạt 30mcg/ml sẽ có biểu hiện ngộ độc gan.


· Để chẩn đoán xác định cần có 2-3 tiêu chuẩn trên.